Zmęczone oczy. W jaki sposób zadbać o objawy zmęczenia?

Już od blisko połowy stulecia opisuje się niekorzystne objawy płynące ze spędzania czasu przed ekranem monitora, a szczególnie szeroko opisano wpływ takiej aktywności na stan narządów ruchu oraz oczu. Zmęczone oczy są powszechnym problemem, z którym zmagają się zarówno osoby w wieku podeszłym, jak i uczniowie czy studenci. Co zrobić na zmęczone oczy? Jak wspomóc regenerację wzroku przy pracy zdalnej i co położyć na zmęczone oczy, aby poczuć ulgę?

Udostępnij

Zmęczone oczy – objawy i charakterystyka

Najpowszechniej opisane przez badaczy objawy zmęczonego wzroku z powodu długotrwałego siedzenia przed monitorem to:

• senność;
• zmęczenie;
• ból szyi;
• drętwienie rąk;
• pieczenie oczu;
• ból okolic gałek ocznych;
• ból głowy;
• zawroty głowy;
• zaczerwienienie oczu;
• suchość oka;
• osłabienie widzenia, zaburzenie ostrości wzroku.

Sporadycznie pojawiające się symptomy nie stanowią istotnego zagrożenia dla zdrowia oraz nie zwiększają ryzyka trwałych zaburzeń pracy gałek ocznych czy pogorszenie wzroku. Należy jednak pamiętać, że długotrwałe (kilkugodzinne) występowanie dyskomfortu, trwające pomimo zaprzestania korzystania z monitorów, powinno zostać skonsultowane z lekarzem rodzinnym lub specjalistą okulistyki.

Zmęczone oczy – czym spowodowane jest zjawisko?

W trakcie korzystania z monitorów ekranowych wszystkie bodźce wizualne odbierane są poprzez narząd wzroku, co wymaga skupiania pola wzrokowego na pojawiających się obiektach. Skutkiem tego jest obciążenie oczu. Naukowcy ocenili, że tempo i rozległość ruchu gałek ocznych podczas korzystania z ekranów jest 2,5-krotnie wyższe w porównaniu z innymi zajęciami, również angażującymi narząd wzroku, ale bez wykorzystania monitorów ^[1].

Długotrwałe śledzenie obiektów znajdujących się w nieustannym ruchu wymaga stałego, silnego napięcia mięśni akomodacyjnych oka. Co interesujące, podczas pracy przy monitorze komputera częstotliwość mrugania zmniejsza się nawet o 60%, a stan taki powoduje zaburzenia nawilżenia gałek ocznych. 

W konsekwencji dochodzi do zachwiania równowagi występującego naturalnie filmu łzowego, co przyczynia się do zespołu suchego oka. Wysuszeniu gałek ocznych sprzyja również fakt, że urządzenia elektroniczne, emitując ciepło, podwyższają lokalnie temperaturę oraz obniżają wilgotność powietrza w swoim otoczeniu. Zjawisko to prowadzi do wzrostu temperatury na powierzchni oczu oraz przesuszenia ich. ^[1]

Cyfrowe zmęczenie oczu – współczesny problem dzieci i młodzieży

Rodzice często nagradzają i uspokajają swoje dzieci, dając im telefon, tablet lub komputer. Nastolatki wiele godzin spędzają przy monitorze podczas grania w gry albo rozmów ze znajomymi i nauki. Często dolegliwości pojawiające się wskutek korzystania z technologii są ignorowane lub niewłaściwie interpretowane przez młodzież, czemu sprzyja fakt atrakcyjności technologii oraz zdolność do fizycznej adaptacji oka. U osób młodych, bez występujących zaburzeń widzenia, dolegliwości związane ze zmęczonymi oczami (niewyraźne widzenie, przekrwienie, suchość) najczęściej mijają krótko od zaprzestania korzystania z monitora. ^[1]

Cyfrowe zmęczenie wzroku – jak najlepiej mu zapobiec?

Efekty długotrwałej pracy przy komputerze potrafią być przykre, jednak istnieją skuteczne, domowe sposoby na zmęczone oczy. Najważniejszą kwestią jest odpowiednia odległość monitora od twarzy – powinna ona wynosić około 60 centymetrów. 

Równie istotną kwestią jest właściwe nawilżenie powietrza w pomieszczeniu, gdzie spędza się czas przy monitorze. Uczucie zmęczenia oczu potęgowane jest przez wysuszenie ich powierzchni. Sprzyja temu podwyższona temperatura okolic sprzętu elektronicznego, obniżona wilgotność otoczenia komputera oraz zmniejszona częstotliwość mrugania podczas korzystania z ekranów. 

Wszystko to narusza naturalnie występującą na oku barierę ochronną – filtr łzowy. Przydatnym urządzeniem zwiększającym komfort oczu jest nawilżacz powietrza – delikatnie rozpylana mgiełka, przez zwiększenie wilgotności powietrza, przeciwdziała przesuszeniu i zaczerwienieniom gałek ocznych. ^[1,2]

Co na zmęczone oczy – na jakie produkty warto zwrócić uwagę?

Na jakość wzroku istotnie wpływa podaż witamin i mikroelementów. Obecne w tłuszczach kwasy omega, a także karotenoidy, pozwalają na codzienną profilaktykę dolegliwości oczu. Luteina i zeaksantyna, barwniki obecne głównie w żółtych oraz pomarańczowych owocach i warzywach, stanowią istotne wsparcie wzroku. Chronią tkanki przed reaktywnymi formami tlenu, zapobiegają zwyrodnieniom struktur oka oraz zaćmie. 

Aby wzbogacić dietę w naturalne karotenoidy, można sięgnąć po suplementy diety, takie jak tabletki Eye Complex od Möller’s. Zawierają one luteinę oraz zeaksantynę, a także witaminę D i niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, czyli składniki mające pozytywny wpływ na oczy. Luteina wraz z zeaksantyną warunkuje prawidłową ostrość widzenia. Ponadto związki te pochłaniają nadmiar szkodliwego dla oka promieniowania UVA i UVB. Warto również pamiętać, że niedobór witaminy D może przyczyniać się do zaćmy i krótkowzroczności.

Szczególnie przykrym objawem zmęczonego wzroku jest suchość gałek ocznych. Skutkuje ona uczuciem piasku pod powieką, mikrouszkodzeniami powierzchni oka i infekcjami, zaburzeniami ostrości widzenia, nadwrażliwością czuciową oraz sensoryczną – na jasne światło. Jak odświeżyć zmęczone oczy? 

Aby pozbyć się tego rodzaju dolegliwości, warto zastosować krople do oczu zawierające składniki nawilżające oraz ochronne. Preparaty zwane sztucznymi łzami, oprócz wody i substancji ją wiążących, wzbogacane są polimerami, ułatwiającymi ślizganie się powiek na gałce ocznej, co na zmęczone oczy jest pożądane. Taki mechanizm zapobiega mikrourazom i szybko przynosi ulgę w dyskomforcie. ^[1]

Bibliografia:

1. Alicja Brenk-Krakowska, Monika Jankowska, Wpływ urządzeń elektronicznych na widzenie u dzieci – możliwe dolegliwości i ich potencjalne przyczyny, https://www.researchgate.net/profile/Alicja-Brenk-Krakowska/publication/329276167_Wplyw_urzadzen_elektronicznych_na_widzenie_u_dzieci_-_mozliwe_dolegliwosci_i_ich_potencjalne_przyczyny/links/5bfff8bf45851523d1539f98/Wplyw-urzadzen-elektronicznych-na-widzenie-u-dzieci-mozliwe-dolegliwosci-i-ich-potencjalne-przyczyny.pdf dostęp z dnia 17.10.2022
2. Romuald K. Kotowski, Ergonomia i zasady bezpiecznej pracy z komputerem, https://www.symply-mass.com.pl/wp-content/uploads/2022/05/Lab1-BHP.pdf, dostęp z dnia 17.10.2022
3. Marta Szandruk, Monika Skrzypiec-Spring, Adam Szeląg, Leczenie i profilaktyka zespołu suchego oka, https://www.pzss.org.pl/assets/files/biblioteka-trenera/2015/04_2015_szandruk-skrzypiec-szelag-leczenie-i-profilaktyka-zespolu-suchego-oka.pdf, dostęp z dnia 17.10.2022
4. Joanna Igielska-Kalwat, Joanna Gościańska, Izabela Nowak, Karotenoidy jako naturalne antyoksydanty, https://phmd.pl/api/files/view/116279.pdf dostęp z dnia 17.10.2022
5. Alicja Pas-Wyroślak Ewa Wągrowska-Koski, Wpływ pracy wzrokowej na film łzowy i stopień zmęczenia oczu, https://www.proquest.com/openview/5af23afbe3e7aed7799d4a623c3a7a9a/1?pq-origsite=gscholar&cbl=45820 dostęp z dnia 17.10.2022
6. Monika Skrzypiec-Spring, Marta Szandruk, Adam Szeląg, Wykorzystywanie klimatyzowanych pomieszczeń w aspekcie przygotowań i udziału w zawodach sportowych, https://www.pzss.org.pl/assets/files/biblioteka-trenera/2015/06_2015_skrzypiec-szandruk-szelag-wykorzystywanie-klimatyzowanych-pomieszczen-w-aspekcie-przygotowan-i-udzialu-w-zawodach-sportowych.pdf, dostęp z dnia 17.10.2022