Jak podnieść odporność u dziecka? 8 naturalnych sposobów
Do głównych zadań układu immunologicznego należy obrona przed patogenami, a dokładniej ich rozpoznanie, a następnie zwalczanie. Ponadto układ ten odpowiada również za utrzymanie homeostazy (równowagi) w organizmie. Naturalne sposoby wspierania odporności u dzieci opierają się m.in. na odpowiednio zbilansowanej diecie oraz wprowadzeniu aktywności fizycznej. Jak wzmocnić osłabiony układ immunologiczny u dziecka?
Spis Treści
Od kiedy rozwija się odporność dziecka?
Budowanie odporności dziecka ma swój początek w ciąży – to właśnie w łonie matki zachodzi proces przekazania dziecku przeciwciał. Tworzenie systemu immunologicznego trwa nawet do 12. roku życia. Z tego względu wzmacnianie odporności u dziecka już od najmłodszych lat ma kluczowy wpływ na zdrowie późniejszych etapach życia. Warto zatem dowiedzieć się, co pozytywnie działa na odporność u dzieci, aby zmniejszyć częstość występowania infekcji.
Powiązany artykuł: Dwa rodzaje odporności organizmu – nabyta i wrodzona
8 sposobów jak podnieść odporność dziecka
Podstawą wzmocnienia odporności dziecka są dieta oraz aktywność fizyczna. Ponadto warto pamiętać, że w pobudzeniu stymulacji odporności pomocne mogą być:
- wzmacnianie odporności mamy w czasie ciąży oraz karmienia piersią;
- dobrej jakości wypoczynek oraz sen;
- stosowanie preparatów farmakologicznych, np. tranu, probiotyków;
- przestrzeganie zasad higieny.
1. Wzmacnianie odporności mamy w okresie ciąży i karmienia piersią
Przyszła mama powinna zadbać o odpowiednią dietę i nawyki, które pozytywnie wpłyną na odporność niemowlaka w przyszłości. Zasady te dotyczą również okresu karmienia piersią, ponieważ w mleku matki są obecne cenne przeciwciała, a także niezbędne prebiotyki, które przyczyniają się do stymulacji wzrostu korzystnej mikroflory jelitowej.
Dzięki stosowaniu zdrowych nawyków żywieniowych oraz prawidłowej diety w tym wyjątkowym okresie można zadbać o optymalny dla noworodka skład pokarmu.
2. Zapewnienie odpowiedniej podaży witamin i minerałów
Wiele osób zastanawia się, co na odporność dla przedszkolaka zadziała najlepiej. Tu warto zwrócić uwagę na konkretne składniki, które mogą pomóc w funkcjonowaniu układu immunologicznego dziecka. Przede wszystkim należy zapewnić maluchowi odpowiednią podaż witamin i minerałów, takich jak1:
- witamina A – jest kluczowym elementem dla utrzymania wzroku, a także wzmacnia funkcje odpornościowe;
- witamina E – inaczej zwana tokoferolem. Wykazuje pozytywne działanie na układ immunologiczny, gdyż ma właściwości antyoksydacyjne, a więc stanowi ochronę jego komórek przed uszkodzeniami;
- witamina K – wykazuje m.in. działanie antybakteryjne, przeciwbólowe, przeciwgrzybicze, a także przeciwzapalne;
- witamina D – może brać udział w regulacji wrodzonej i adaptacyjnej odpowiedzi immunologicznej, a jej niedobór jest związany ze zwiększoną skłonnością na infekcje;
- wapń – m.in. zmniejsza on przepuszczalność błon komórkowych, np. śluzówek dróg oddechowych dla patogennych mikroorganizmów,
- cynk – szczególnie istotną rolą tego pierwiastka jest kształtowanie komórkowej oraz humoralnej odpowiedzi immunologicznej;
- żelazo – jest składnikiem enzymów, które biorą udział w procesach utleniania. Warunkuje też prawidłowe funkcjonowanie komórek układu odpornościowego;
- wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 – wspierają one działanie układu immunologicznego, a także pomagają w walce z infekcjami.
By zapewnić dziecku wszystkie niezbędne składniki, należy upewnić się, że jego dieta jest bogata w odpowiednie produkty.
Powiązany artykuł: Jakie witaminy dla dzieci w wieku szkolnym wybrać?
3. Wprowadzenie zbilansowanej diety
Zastanawiając się, co na odporność dla dziecka jest wskazane, nie można zapomnieć o prawidłowych nawykach żywieniowych. Zdrowa i odpowiednio zbilansowana dieta ma ogromny wpływ na układ odpornościowy dziecka. Do jej kluczowych elementów zalicza się owoce i warzywa, które są źródłem wielu cennych witamin oraz mikroelementów wspierających działanie układu immunologicznego. Ponadto nie można zapomnieć o rybach, np. dorszu (bogatym w kwasy omega-3 i witaminę D) oraz o produktach pszczelich.
Co jeszcze może wzmocnić odporność u dzieci? Jest kilka grup produktów, o których powinno się pamiętać, aby wesprzeć funkcjonowanie układu immunologicznego. Są nimi:
- warzywa i owoce – np. jarmuż, szpinak, cytryna, grejpfruty, kapusta, cytryna, pomarańcze;
- produkty pełnoziarniste – ryż brązowy, pieczywo, płatki owsiane;
- nabiał – przede wszystkim maślanka, kefiry, jogurty, które są bogatym źródłem probiotyków;
- białko – chude mięso, drobiowe, jaja, fasola;
- nasiona oraz orzechy – np. pestki dyni, migdały, orzechy włoskie.
Powiązany artykuł: Dieta na odporność: 6 produktów, które warto jeść na jej poprawę
4. Dbanie o regularną aktywność na świeżym powietrzu
Zastanawiając się, jak wzmocnić odporność dziecka w inny sposób, należy pamiętać o codziennej dawce ruchu na świeżym powietrzu. Dlaczego? Aktywność fizyczna wykazuje pozytywny wpływ na organizm, a mianowicie przyczynia się do:
- obniżenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych;
- zwiększenia wydolności płuc;
- wzmocnienia ochrony przed chorobami zapalnymi’
- poprawy rozwoju zdolności motorycznych.
Dzięki aktywności fizycznej – zwłaszcza na świeżym powietrzu – dziecko wzmacnia swój organizm. Hartowanie jest podstawowym sposobem usprawniającym mechanizm termoregulacji. Organizm malucha, który zostaje stopniowo przyzwyczajany do niższych temperatur, staje się mniej podatny na nagłe zmiany pogody. Ponadto należy pamiętać, że według licznych badań, wiele schorzeń cywilizacyjnych (np. otyłość, zawał mięśnia sercowego) częściej dotyka osoby, które prowadzą bierny tryb życia3.
5. Zadbanie o odpoczynek
Prawidłowy rozwój, w tym układu odpornościowego związany jest ze snem oraz odpoczynkiem. Optymalna dawka snu ma również pozytywny wpływ na odporność u dziecka. Z tego względu pociechy w wieku od 3 do 5 lat powinny spać około 10–13 godzin na dobę. Natomiast maluchom powyżej 6 roku życia wystarczy 9-12 godzin dziennie.
Należy wziąć pod uwagę fakt, iż przemęczony organizm cechuje się zdecydowanie większą podatnością na zakażenia. To sprawia, że należy zapewnić dziecku odpowiedni wypoczynek oraz spokojny sen. Odpowiednia ilość i właściwa higiena snu mogą przyczynić się do wzmocnienia układu odpornościowego. Warto o tym pamiętać, ponieważ niedobór snu wiąże się np. z:
- osłabieniem funkcjonowania komórek NK (odpowiadają one za eliminację wirusów oraz komórek nowotworowych);
- obniżeniem limfocytów T i monocytów;
- zmianą ilości produkowanych przez organizm leukocytów.
Powiązany artykuł: Stres a odporność. Czy nadmierny stres może osłabić organizm?
6. Wpajanie nawyków prawidłowej higieny
Inną naturalną metodą na wzmocnienie odporności dziecka jest uczenie go prawidłowych nawyków higieny. Maluchy przede wszystkim poznają świat za pomocą wzroku oraz dotyku, co sprawia, że należy zwrócić uwagę na dokładne oraz częste mycie rąk. Dziecko powinno więc przyzwyczaić się do regularnego stosowania mydła i wody, by pozbywać się drobnoustrojów ze swoich dłoni.
7. Wybieranie ubrań adekwatnych do pogody
By zwiększyć odporność organizmu dziecka, należy wybierać ubrania adekwatne do pogody, tak, aby maluchowi nie było za gorąco lub za zimno. Warto pamiętać, że nieprawidłowy ubiór może przyczyniać się do wyziębienia lub przegrzania organizmu, czego konsekwencją jest zwiększona podatność na infekcje4.
8. Stosowanie naturalnych preparatów wzmacniających odporność dziecka
Co jest najlepsze na odporność dla dzieci – to pytanie często pojawia się wśród rodziców. Należy pamiętać, że nawet najlepszy preparat na wzmocnienie odporności u dzieci nigdy nie jest w stanie zastąpić podstawowych elementów dbania o układ immunologiczny. Stosowanie środków wzmacniających odporność może jednak stanowić dodatkową pomoc, zatem warto sięgać po:
- tran, np. Moller’s – dostępny w kapsułkach, w postaci płynnej do picia, a także w formie żelków. Co najważniejsze, olej z wątroby dorsza jest bogaty w witaminy A i D oraz kwasy omega-3, które są kluczowe w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego.
- naturalne probiotyki — są to drobnoustroje, które wchodzą w skład flory fizjologicznej przewodu pokarmowego. Uczestniczy ona w ochronie organizmu przed infekcjami. Ponadto stosowanie probiotyków jest niezwykle ważne podczas i po antybiotykoterapii, ponieważ działają osłonowo na żołądek.
Powiązany artykuł: Tran na odporność – czy to rzeczywiście działa?
1Zdonek A., Wpływ żywienia na odporność, https://www.wspolczesnadietetyka.pl/z-gabinetu-dietetyka/wplyw-zywienia-na-odpornosc [dostęp online: 05.08.2022]
2Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej (Advances in Hygiene and Experimental Medicine) 71(1):797, https://www.researchgate.net/publication/321273992_Rola_witaminy_D_w_rozwoju_chorob_autoimmunologicznych [dostęp online: 05.08.2022]
3Szumaniec M., Aktywność fizyczna jako istotny czynnik wzmacniania potencjału zdrowotnego – wyzwania dla edukacji zdrowotnej https://studiadesecuritate.up.krakow.pl/wp-content/uploads/sites/43/2018/10/Szumiec_Aktywno%C5%9B%C4%87_fizyczna_jako_istotny_czynnik_wzmacniania_potencja%C5%82u_zdrowotnego.pdf [dostęp online: 05.08.2022
4Durska G., Zaburzenia odporności u dzieci, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2012. (https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/lista/77433,zaburzenia-odpornosci-u-dzieci) [dostęp online: 05.08.2022]
Dlaczego dzieci są narażone na infekcje i często chorują?
Należy pamiętać, że chorowanie jest jednym ze sposobów, które wzmacniają naturalną odporność dziecka. Układ immunologiczny malucha wytwarza przeciwciała poprzez walkę z patogennymi mikroorganizmami, tym samym przygotowując się do ochrony przed różnego rodzaju chorobami. Z tego względu dziecko, zwłaszcza w wieku przedszkolnym, (gdzie łatwo o infekcję) może chorować nawet 8 razy w ciągu roku, co nie powinno dziwić.
Warto zatem wspierać rozwój układu immunologicznego malucha i stosować się do pewnych zasad, które w tym pomogą. Przede wszystkim nie można zapominać o odpowiednio zbilansowanej diecie, ruchu na świeżym powietrzu, a także dobrej jakości śnie oraz odpoczynku.
Bibliografia:
- Szumaniec M., Aktywność fizyczna jako istotny czynnik wzmacniania potencjału zdrowotnego – wyzwania dla edukacji zdrowotnej https://studiadesecuritate.up.krakow.pl/wp-content/uploads/sites/43/2018/10/Szumiec_Aktywno%C5%9B%C4%87_fizyczna_jako_istotny_czynnik_wzmacniania_potencja%C5%82u_zdrowotnego.pdf [dostęp online: 05.08.2022]
- Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej (Advances in Hygiene and Experimental Medicine) 71(1):797, https://www.researchgate.net/publication/321273992_Rola_witaminy_D_w_rozwoju_chorob_autoimmunologicznych [dostęp online: 05.08.2022]
- Zdonek A., Wpływ żywienia na odporność, https://www.wspolczesnadietetyka.pl/z-gabinetu-dietetyka/wplyw-zywienia-na-odpornosc [dostęp online: 05.08.2022]
- Durska G., Zaburzenia odporności u dzieci, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2012. (https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/lista/77433,zaburzenia-odpornosci-u-dzieci) [dostęp online: 05.08.2022]