Witamina D3 dla dziecka – podstawa prawidłowego rozwoju malucha

Witamina D3 jest niezbędna do prawidłowego rozwoju najmłodszych. Wspiera wzrost kości, zębów, a także prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego i mózgu. Zbyt mała ilość tej witaminy może nieść ze sobą bardzo poważne konsekwencje, dlatego tak ważne jest zapewnienie dzieciom odpowiednich dawek. Ile witaminy D potrzebują najmłodsi? Gdzie jej szukać i jakie źródła witaminy D dla dzieci są najlepsze?

Udostępnij

Czym jest witamina D?

Witamina D jest jedną z najważniejszych witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, której podstawowym zadaniem jest zwiększenie wchłaniania wapnia z pożywienia. To również jedna z niewielu witamin, która jest syntetyzowana w skórze pod wpływem promieni słonecznych. 

Niestety w Polsce ze względu na zbyt małą ilość słońca w ciągu roku, wiele osób nie dostarcza jej odpowiedniej ilości potrzebnej każdego dnia¹. Jest to duży problem, ponieważ witamina D3 jest niezbędna do prawidłowego wzrostu kości, pracy mięśni, odporności, a także rozwoju układu nerwowego u najmłodszych.

 ¹Vitamin D deficiency during winter months among an adult, predominantly urban, population in northern Poland | Kmieć | Endokrynologia Polska

Dlaczego dziecko potrzebuje witaminy D3? 

Dziecko potrzebuje witaminy D3, ponieważ wspomaga ona prawidłowy rozwój kości i zębów oraz zapobiega rozwojowi krzywicy. Ponadto wzmaga wchłanianie wapnia i fosforu z jelit. Jest ważna również do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego najmłodszych i rozwoju mózgu [3]. 

Jakie są funkcje witaminy D3 dla dzieci?

• dba o prawidłowy rozwój kości i zębów – przyczynia się do ich wzmocnienia, dzięki czemu są mniej podatne na złamania i zniekształcenia;
• zwiększa wchłanianie wapnia i fosforu w jelitach – są one niezbędne do odpowiedniej mineralizacji kości, która nadaje im potrzebną twardość i wytrzymałość;
• wspiera prawidłową pracę mięśni – witamina D3 jest niezbędna do syntezy białek uczestniczących w skurczu mięśni^[2];
• dba o prawidłową pracę układu odpornościowego – zwiększa produkcję bakteriobójczych białek i przyczynia się do zmniejszenia ryzyka rozwoju infekcji u najmłodszych^[4],
• wspiera prawidłowy rozwoju mózgu – witamina D3 ma działanie ochronne na mózg, a dodatkowo przyczynia się do poprawy koncentracji i zdolności
• uczenia się^[3].

Ile witaminy D3 potrzebuje dziecko na co dzień? Normy laboratoryjne

Zapotrzebowanie różni się w zależności od wieku. Dla rocznego dziecka odpowiednia dawka będzie więc wyższa niż np. dla noworodka czy niemowlaka. Dopuszczalne normy witaminy D3 we krwi są jednak takie same niezależnie od wieku. 

Według aktualnych wytycznych poziom witaminy D3 u dzieci powinien mieścić się w granicach 30-50 ng/ml^[1]. W przeliczeniu jest to więc 1200 do 2000 IU każdego dnia. Zalecenia dotyczące odpowiedniej dziennej dawki witaminy D dla dzieci wg Instytutu Żywności i Żywienia przedstawia poniższa tabela.

Ukazane normy laboratoryjne dla dzieci to przydatne informacje, jednak wiele zależy tu od indywidualnej sytuacji szkraba i jego organizmu Z tego względu należy pamiętać, że dawkowanie witamin z grupy D (również D3) u dzieci powinno się konsultować z lekarzem. Dzięki temu zyska się pewność, iż suplementy będą pozytywnym dodatkiem do diety malucha. 

Jakie jest najlepsze źródło witaminy D3? 

Najlepszym źródłem witaminy D3 dla dziecka jest słońce, ponieważ generuje ono syntezę tej witaminy w skórze pod wpływem promieni UVB. Jest to główne źródło tej substancji dla organizmu – aż 80% tego związku powstaje właśnie w ten sposób! Gdy więc rodzice stoją przed dylematem, jaka witamina D dla dzieci jest najlepsza, prawdopodobnie będzie to ta wytwarzana przez ciało. Niestety, taka forma rzadko pokrywa dzienne zapotrzebowanie. 

Innym, również naturalnym, chociaż zdecydowanie mniej bogatym jej źródłem, jest dieta^[6]. Witaminę D3 można znaleźć w szczególności w tłustych rybach (łososiu, makreli, śledziach), a mniejsze ilości także produktach mlecznych i żółtkach jaj. Nie ma jednak wątpliwości co do tego, że tran i oleje rybne są pożywieniem najbogatszym w tę substancję. 

Powiązany artykuł: Tran i witamina D3 – co je łączy?

Jak zadbać o odpowiedni poziom witaminy D3 u dziecka?

Witaminę D3 u dziecka można uzupełnić dzięki spędzaniu czasu na słońcu, a także stosując odpowiednią dietę. Niestety Polska położona jest na takiej szerokości geograficznej, że produkcja D3 w skórze nawet latem może być niewystarczająca, a w okresie jesienno zimowym ustaje niemal całkowicie!^[2] 

Idealnym rozwiązaniem w takiej sytuacji byłoby zapewnienie maluchowi odpowiedniego poziomu witaminy D3 za pomocą diety. Jest to jednak często trudne ze względu na stosunkowo niewielką jej ilość w produktach spożywczych. Co gorsza, najbogatszym jej źródłem są ryby, za którymi dzieci zwykle nie przepadają. W takim wypadku warto zastanowić się nad uzupełnieniem diety najmłodszych w tę witaminę D3 przy pomocy odpowiednich suplementów.  

Jaką witaminę D dla dziecka wybrać? Po pierwsze warto sięgać po preparaty dobrej jakości, zawierające odpowiednią dawkę dla malucha (dane w tabelce wyżej). Dla pociech (w szczególności niemowląt)  należy również wybierać witaminę D bez oleju palmowego, a rozpuszczoną w naturalnych olejach, jak lanolina czy olej kokosowy. Dodatkowo u najmłodszych dzieci, które jeszcze nie mogą połykać tabletek, wygodnym i bezpiecznym rozwiązaniem będzie witamina D3 podawana w kroplach. 

Jako, że oleje rybne są najbogatszym źródłem witaminy D3, dobrym pomysłem będzie także uzupełnienie diety o jakościowy tran, np. Möller’s Mój Pierwszy Tran Norweski. Jest on też źródłem kwasów omega-3 i witaminy A, niezbędnych do prawidłowego rozwoju każdego malucha. 

Objawy niedoboru witaminy D3 w organizmie dziecka 

Objawami niedoboru witaminy D3 u dzieci są: osłabienie kości, spowolnienie wzrostu i rozwoju dziecka, a także spadek odporności i częste infekcje. Niedobór tej substancji sprawia, że intensywnie rosnące kości malucha są słabiej zmineralizowane, a co za tym idzie – bardziej kruche i podatne na odkształcenia [5]. Dodatkowo zbyt niski poziom witaminy D3 zaburza prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, nerwowego i mięśni. 

Do objawów niedoboru witaminy D3 u dzieci zalicza się więc:

• osłabienie i deformacje kości, w szczególności kończyn i kręgosłupa;
• bóle kości;
• spowolnienie wzrostu;
• opóźnienie ząbkowania;
• osłabienie mięśni, najczęściej w postaci tzw. “żabiego brzuszka” rozlewającego się na boki;
• spłaszczenie główki u noworodków i niemowląt;
• częstsze infekcje bakteryjne i wirusowe.

Jakie są skutki niedoboru witaminy D3 u dziecka?

Niedobór witaminy D3 u dziecka może skutkować m.in. zaburzeniami wzrostu i rozwojem krzywicy. Jest to choroba, w której kości malucha ulegają zniekształceniu, co grozi rozwojem poważnych wad postawy w przyszłości, w tym koślawości kolan czy skrzywień kręgosłupa. Co istotne, substancja jest potrzebna także najmłodszym. Witamina D dla noworodków i niemowląt jest składnikiem, bez którego rozwój malucha będzie zaburzony. 

Dodatkowo szkraby z niedoborami witaminy D są bardziej narażone na wszelkie infekcje. Dlatego tak bardzo istotne jest, aby rodzice dbali o prawidłowy poziom tej substancji w organizmie najmłodszych. Każdego dnia należy spędzać z pociechami jak najwięcej czasu na świeżym powietrzu – pozwoli to pobudzić ich własną produkcję substancji w skórze. Konieczne jest także dbanie o odpowiednią dietę, a w razie potrzeby wspomaganie jej  gotowymi preparatami zawierającymi odpowiednie dawki witaminy D dla dzieci i niemowląt.

Powiązany artykuł: Jakie witaminy dla dzieci w wieku szkolnym warto wybrać?

Bibliografia:

1. A. Rusińska, P. Płudowski. Zasady suplementacji i leczenia witaminą D – nowelizacja 2018. Postępy Neonatologii 2018, tom 24, nr 1, s. 1-24.
2. A. Miętka. Witamina D – właściwości i działanie. https://www.woia.pl/dat/attach//1229_witamina-d—wlasciwosci-i-dzialanie—mgr-aleksandra-mietka.pdf dostęp: czerwiec 2022
3. B. Kaźmierska. Witamina D – rola i znaczenie dla organizmu. https://www.woia.pl/dat/attach//1175_witamina-d-rola-i-znaczenie-dla-organizmu—beata-kazmierska.pdf dostęp: czerwiec 2022
4. C. Aranow. Vitamin D and the Immune System. Journal of Investigative Medicine 2011, tom 59, nr 6, s. 881-886. 
5. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/rickets/symptoms-causes/syc-20351943 dostęp: czerwiec 2022.
6. M. Walicka, A. Jasik. Niedobór witaminy D – problem społeczny. Postępy Nauk Medycznych 2019, tom 32, nr 1, s. 14-22.