Witamina D3 dla dziecka – podstawa prawidłowego rozwoju malucha

Witamina D3 jest niezbędna do prawidłowego rozwoju najmłodszych. Wspiera wzrost kości, zębów, a także prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego i mózgu. Zbyt mała ilość tej witaminy może nieść ze sobą bardzo poważne konsekwencje, dlatego tak ważne jest zapewnienie dzieciom odpowiednich dawek. Ile witaminy D potrzebują najmłodsi? Gdzie jej szukać i jakie źródła witaminy D dla dzieci są najlepsze?

Udostępnij

Czym jest witamina D?

Witamina D3 czyli cholekalcyferol to jedna z najważniejszych w ludzkim organizmie witamin, która odpowiada m.in. za zwiększenie wchłanialności jonów wapnia, co przekłada się na prawidłową budowę układu szkieletowego.

Organizm jest w stanie wytworzyć ją samodzielnie, na skutek podskórnej syntezy pod wpływem promieni słonecznych. Niestety, uwarunkowania atmosferyczne regionu, w którym leży Polska sprawiają, że jedynie w okresie od kwietnia do września produkcja własna witaminy pokrywa zapotrzebowanie organizmu, a przez resztę roku jest ona niewystarczająca.^[1]

Szczególnie dzieciom należy zapewnić prawidłowy poziom witaminy D₃ przez cały rok. Umożliwia to nie tylko prawidłowy rozwój kości, ale wsparcie pracy mięśni, układu odpornościowego i rozwój układu nerwowego.

Dlaczego dziecko potrzebuje witaminy D3? 

Główną rolą witaminy D3 w organizmie małego człowieka jest wsparcie prawidłowego rozwoju i wzrostu układu kostnego poprzez regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej i utrzymanie odpowiedniego poziomu wapnia we krwi, co gwarantuje prawidłową mineralizację kości i zębów, zapobiegając nieprawidłowościom ich budowy i chorobom, takim jak krzywica.

Jednak witamina D pełni również inne ważne funkcje:

• wspiera prawidłową pracę mięśni – witamina D3 jest niezbędna do syntezy białek uczestniczących w skurczu mięśni^[2];
• dba o prawidłową pracę układu odpornościowego – zwiększa produkcję bakteriobójczych białek i przyczynia się do zmniejszenia ryzyka rozwoju infekcji u najmłodszych^[3],
• wspiera prawidłowy rozwój mózgu – witamina D3 ma działanie ochronne na mózg, a dodatkowo przyczynia się do poprawy koncentracji i zdolności uczenia się^[4]

Witamina D3 dla dziecka – dawkowanie, normy laboratoryjne

Zapotrzebowanie różni się w zależności od wieku. Dla rocznego dziecka odpowiednia dawka będzie więc wyższa niż np. dla noworodka czy niemowlaka. Dopuszczalne normy witaminy D3 we krwi są jednak takie same niezależnie od wieku. 

Według aktualnych wytycznych poziom witaminy D3 u dzieci powinien mieścić się w granicach 30-50 ng/ml^[5]. W przeliczeniu jest to więc 1200 do 2000 IU każdego dnia. Zalecenia dotyczące odpowiedniej dziennej dawki witaminy D dla dzieci wg Instytutu Żywności i Żywienia przedstawia poniższa tabela.

Wskazane normy laboratoryjne dla dzieci to przydatne informacje, jednak wiele zależy tu od indywidualnej sytuacji szkraba i jego organizmu. Z tego względu należy pamiętać, że dawkowanie witamin z grupy D (również D3) u dzieci powinno się konsultować z lekarzem. Dzięki temu zyska się pewność, iż suplementy będą pozytywnym dodatkiem do diety malucha. 

Jakie jest najlepsze źródło witaminy D3? 

Najlepszym źródłem witaminy D3 dla dziecka jest oczywiście słońce. W okresie letnim już 15 minut ekspozycji ciała na słońce w 18% (krótkie spodenki i koszulka z krótkim rękawem) zapewnia odpowiednią dawkę witaminy D3. Trzeba jednak pamiętać, że takie czynniki jak zachmurzenie, smog czy kremy z silnym filtrem przeciwsłonecznym blokują promienie UV potrzebne do syntezy podskórnej.

Witaminy D3 wyprodukowanej pod skórą nie można przedawkować, nie ma więc ryzyka, że zbyt długie przebywanie na słońcu będzie miało konsekwencje zdrowotne związane z jej nadmiarem w organizmie.

Niestety, słońce, jako źródło witaminy D – zarówno dla dziecka, jak i dla dorosłego sprawdza się jedynie w miesiącach letnich.

Innym, również naturalnym, chociaż zdecydowanie mniej bogatym jej źródłem, jest dieta^[6]. Witaminę D3 można znaleźć w szczególności w tłustych rybach (łososiu, makreli, śledziach), a mniejsze ilości także produktach mlecznych i żółtkach jaj. Nie ma jednak wątpliwości co do tego, że tran i oleje rybne są pożywieniem najbogatszym w tę substancję. 

Powiązany artykuł: Tran i witamina D3 – co je łączy?

Jak zadbać o odpowiedni poziom witaminy D3 u dziecka?

W okresie letnim przebywanie z maluchem na słońcu pomaga w wytworzeniu większości potrzebnej młodemu organizmowi witaminy D3^[7]. Niestety na dłuższą metę metoda ta jest niewystarczająca.

Idealnym rozwiązaniem w takiej sytuacji byłoby zapewnienie maluchowi odpowiedniego poziomu witaminy D3 za pomocą diety. Jest to jednak często trudne ze względu na stosunkowo niewielką jej ilość w produktach spożywczych. Co gorsza, najbogatszym jej źródłem są ryby, za którymi dzieci zwykle nie przepadają. W takim wypadku warto zastanowić się nad uzupełnieniem diety najmłodszych w tę witaminę D3 przy pomocy odpowiednich suplementów.  

Jaką witaminę D dla dziecka wybrać? Po pierwsze warto sięgać po preparaty dobrej jakości, zawierające odpowiednią dawkę dla malucha (dane w tabelce wyżej). Dla pociech (w szczególności niemowląt)  należy również wybierać witaminę D bez oleju palmowego, a rozpuszczoną w naturalnych olejach, jak lanolina czy olej kokosowy. Dodatkowo u najmłodszych dzieci, które jeszcze nie mogą połykać tabletek, wygodnym i bezpiecznym rozwiązaniem będzie witamina D3 podawana w kroplach. 

Jako, że oleje rybne są najbogatszym źródłem witaminy D3, dobrym pomysłem będzie także uzupełnienie diety o jakościowy tran, np. Möller’s Mój Pierwszy Tran Norweski. Jest on też źródłem kwasów omega-3 i witaminy A, niezbędnych do prawidłowego rozwoju każdego malucha. 

Objawy niedoboru witaminy D3 w organizmie dziecka 

Objawami niedoboru witaminy D3 u dzieci są: osłabienie kości, spowolnienie wzrostu i rozwoju dziecka, a także spadek odporności i częste infekcje. Niedobór tej substancji sprawia, że intensywnie rosnące kości malucha są słabiej zmineralizowane, a co za tym idzie – bardziej kruche i podatne na odkształcenia^[8]. Dodatkowo zbyt niski poziom witaminy D3 zaburza prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, nerwowego i mięśni. 

Do objawów niedoboru witaminy D3 u dzieci zalicza się więc:

• osłabienie i deformacje kości, w szczególności kończyn i kręgosłupa;
• bóle kości;
• spowolnienie wzrostu;
• opóźnienie ząbkowania;
• osłabienie mięśni, najczęściej w postaci tzw. “żabiego brzuszka” rozlewającego się na boki;
• spłaszczenie główki u noworodków i niemowląt;
• częstsze infekcje bakteryjne i wirusowe.

W przypadku wystąpienia podejrzenia niedoboru witaminy D u dziecka warto dla pewności wykonać badanie oznaczenia tej witaminy w surowicy krwi. Pozwala ono określić jej poziom, co umożliwia dobranie odpowiedniej dawki witaminy D dla dziecka i zapobieżenie rozwojowi nieprawidłowości związanych z jej niedoborem.

Jakie są skutki niedoboru witaminy D3 u dziecka?

Niedobór witaminy D3 u dziecka może skutkować m.in. zaburzeniami wzrostu i rozwojem krzywicy. Jest to choroba, w której kości malucha ulegają zniekształceniu, co grozi rozwojem poważnych wad postawy w przyszłości, w tym koślawości kolan czy skrzywień kręgosłupa. Co istotne, substancja jest potrzebna także najmłodszym. Witamina D dla noworodków i niemowląt jest składnikiem, bez którego rozwój malucha będzie zaburzony. 

Zbyt niski poziom witaminy D3 dla dzieci oznacza również większe ryzyko infekcji. Dlatego tak bardzo istotne jest, aby rodzice dbali o prawidłowy poziom tej substancji w organizmie najmłodszych.

Codzienne przebywanie na dworze, dieta wzbogacona o produkty zawierające witaminę D oraz mądra suplementacja pozwolą utrzymać prawidłowe stężenie tej witaminy i zapewnić zdrowy rozwój małego człowieka.

Powiązany artykuł: Jakie witaminy dla dzieci w wieku szkolnym warto wybrać?

Bibliografia:

1. Vitamin D deficiency during winter months among an adult, predominantly urban, population in northern Poland | Kmieć | Endokrynologia Polska
2. A. Miętka. Witamina D – właściwości i działanie. https://www.woia.pl/dat/attach//1229_witamina-d—wlasciwosci-i-dzialanie—mgr-aleksandra-mietka.pdf dostęp: czerwiec 2022
3. C. Aranow. Vitamin D and the Immune System. Journal of Investigative Medicine 2011, tom 59, nr 6, s. 881-886.
4. B. Kaźmierska. Witamina D – rola i znaczenie dla organizmu. https://www.woia.pl/dat/attach//1175_witamina-d-rola-i-znaczenie-dla-organizmu—beata-kazmierska.pdf dostęp: czerwiec 2022
5. Vitamin D deficiency during winter months among an adult, predominantly urban, population in northern Poland | Kmieć | Endokrynologia Polska
6. M. Walicka, A. Jasik. Niedobór witaminy D – problem społeczny. Postępy Nauk Medycznych 2019, tom 32, nr 1, s. 14-22.
7. A. Miętka. Witamina D – właściwości i działanie. https://www.woia.pl/dat/attach//1229_witamina-d—wlasciwosci-i-dzialanie—mgr-aleksandra-mietka.pdf dostęp: czerwiec 2022
8. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/rickets/symptoms-causes/syc-20351943%20dost%C4%99p:%20czerwiec%202022.